Дар бораи рад намудани оғози мурофиаи судии конститутсиони оид ба дархости Чамъияти дорои масъулияти махдуд «Кайсун Майнинг Корпорейшн»

Т А Ъ И Н О Т И
СУДИ КОНСТИТУТСИОНИИ
ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

дар бораи рад намудани оғози мурофиаи судии конститутсионӣ оид ба дархости Ҷамъияти дорои масъулияти маҳдуд «Кайсун Майнинг Кор­порейшн» дар хусуси муайян намудани мутобиқати қисмҳои 1 ва 2 мод­даи 125 Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷи­кис­тон ба моддаҳои 12 ва 45 Конс­титутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон

ш. Душанбе 24 ноябри соли 2014

Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳайати раиси­кунанда- Раиси Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷи­кистон Маҳ­мудзода М.А., судя-котиб Каримов К.М., судяҳо: Абдуллоев А.А., Абдуллоев Л.И., Гулзорова М.М. ва Зоиров Ш.Ю.,

бо иштироки котиби маҷлиси судӣ Ғаниев Ҷ.Р.,

дар маҷлиси Суди конститутсионӣ гузориши судяҳо Абдуллоев Л.И. ва Гулзорова М.М.-ро дар бораи дархости Ҷамъи­яти дорои масъулияти маҳдуд «Кайсун Майнинг Корпорейшн» дар хусуси муайян наму­дани мутобиқати қисмҳои 1 ва 2 моддаи 125 Кодекси андози Ҷум­ҳурии Тоҷикистон ба моддаҳои 12 ва 45 Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистонро шунида,

м у а й я н к а р д:

Намояндаи Ҷамъияти дорои масъулияти маҳдуд «Кайсун Май­нинг Корпорейшн» Робби Улям Кохо ба Суди конститутсионии Ҷум­ҳурии Тоҷикистон бо дархост муроҷиат намуда, дар он қайд мена­мояд, ки моҳи июни соли 2013 фаъолияти Ҷамъияти дорои масъулияти маҳ­дуди «Камароб» оид ба иҷрои қонунгузории андоз дар соли 2012 аз тарафи мақо­моти андоз мав­риди назорати камералӣ қарор дода шуд. 25 июни соли 2013 ба Ҷамъияти мазкур Талабномаи №10 дар хусуси пар­дохти андоз аз даромад дар ҳаҷми 59 984 800 сомонӣ, ҷарима дар ҳаҷ­ми 14 996 200 сомонӣ ва фоиз дар ҳаҷми 40 78 966 со­монӣ, ҷамъ ба маблағи 79 059 966 сомонӣ супурда шуд.

Талабномаи зикршудаи мақомоти андоз ба фарзия, яъне имзои Меморандум оид ба ният аз 5 июли соли 2012 миё­ни Кайсун Энерҷӣ Групп Лимитед (минбаъд-Кайсун Энерҷӣ) ва Ап Энерҷӣ Девелопмент груп Лимитед (минбаъд-Ап Энерҷӣ) дар хусуси таҳвили 52% иштироки бавоситаи Кайсун Энерҷӣ дар ҶДММ «Кама­роб» ба фоидаи Ап Энерҷӣ ё ширкати фаръии вай ва имзои шартномаи хариду фуруши 52% ҳиссаи ҶДММ «Камароб» аз 19 декабри соли 2012 миёни Кайсун Энер­ҷӣ Групп Лимитед (ҷазираҳо Кайман) ва Алфа Виҷн Энерҷи Лимитед аз як тараф ва Ап Энерҷӣ ва Ап Энерҷӣ Рисо­рсис Компания Лимитед аз тарафи дигар асос ёфтааст, ки он ба ҶДММ «Кайсун Май­нинг Корпорейшн» ва ҶДММ «Камароб» ягон иртибот надорад.

Дар шартнома аз 19 декабри соли 2012 иҷрои шартҳои ҳатмии он то 31 декабри соли 2012 пешбинӣ шудаст, ки дар ҳамин давра ширкати Алфа Виҷн Энерҷӣ Лимитед (фурушанда) уҳдадор гаштааст, ки 100% саҳ­мияҳояшро дар Вест Глории Девелопмент Лимитед (Ҷазираҳои Вир­ҷияи Бри­­тания) ба ширкати Ап Энерҷӣ (харидор) фурушад ва супорад.

Муроҷиаткунанда эзоҳ медиҳад, ки ширкати Алфа Виҷн Энерҷӣ Лимитед тавассути як қатор шир­катҳо, аз ҷумла ҶДММ «Кайсун Май­нинг Корпорейшн» 52% ҳисаро дар ҶДММ «Камароб» назорат менамояд.

Мувофиқи шартномаи мазкур предмети хариду фуруш на ҳисса дар ҶДММ «Камароб ё ҶДММ «Кай­сун Май­нинг Корпорейшн», балки саҳмияҳои ширкати дури назорат­кунандаи ин ду ширкат мебошад, ки арзиши саҳмияҳо дар шарт­нома 394 648 800 доллари гонконгӣ муайян гардидааст.

Муроҷиаткунанда қайд мекунад, ки ҶДММ «Кайсун Май­нинг Кор­порейшн» санади тафтишоти мақомоти андозро нагирифтааст, ба ҷамъият дар асоси тафтишоти андозӣ талаботи пардохти андоз пешкаш карда нашудааст. Ҳамчунин, ҷамъият тибқи қисми 1 моддаи 81 Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷи­кистон дар муддати 30 рўз имконияти аз нав дида баромадани санад ва қарори мақомоти андозро аз рўзи гирифтани қарори мақомоти андоз надошт. Ба ғайр аз ин, Кумитаи андоз дар дав­раи аз август то сентябри соли 2013 ба суроғаи ҶДММ «Кайсун Майнинг Корпорейшн» огоҳнома оид ба пардохти андозро дар шакли мактуб фиристодааст, ки дар навбати худ Ҷамъият дар мукотибаи худ бо Кумитаи мазкур норозигии худро оид ба талаботи пардохти андоз баён кардааст.

Баъдан, Суди иқтисодии ш. Душанбе бо ҳалномаи худ аз 12 фев­рали соли 2014 даъвои Кумитаи андозро оид ба ситонидани қарзи андозӣ, ҷаримаҳо ва дарсадҳо (фоиз) ба маблағи умумии 79 059 966 сомонӣ қонеъ намуда, даъвои ҶДММ «Кайсун Май­нинг Кор­по­рейшн»-ро дар бораи беэътибор донистани санади назо­рати каме­ралӣ, ҳисобот оид ба ҷаримаҳо ва фоидаҳоро рад намудааст. Суди Олии иқти­содии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо қарори худ аз 22 апрели соли 2014 ҳал­номаи Суди иқтисодии ш. Душанберо бе тағйир мононда, даъвои Ширкатро бе қаноат гузоштааст.

Кумитаи андози назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалҳои худро ба қисмҳои 1 ва 2 моддаҳои 125 Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷи­кистон асоснок кардааст, ки тибқи онҳо:

«1. Шахсони (агентҳои андози) зерин вазифадоранд, ки андозро аз манбаъ­ҳои пардохт ситонанд:

…- шахсони ҳуқуқӣ- резидентҳое, ки қисми саҳмияи (ҳис­саи иштироки) ба ғайри резидентҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон тааллоқ­доштаашон фурўхта (бегона карда) шудааст, инчунин агентҳои вако­латдори ғайрирезидентҳо, ки молу мулки (саҳ­мияҳои, ҳиссаи ишти­роки) дар Ҷумҳурии Тоҷикистон вуҷуд­доштаи чунин ғайри­резидентҳоро фурўхтаанд (бегона кардаанд) ё додаанд, агар ҳуҷҷатҳои тас­диқ­кунандаи пардохти андоз аз ҷониби худи ғайрирезидентҳо пас аз фурўш (бегонакуни) ё додани молу мулки зикршуда пешниҳод на­шуда бошанд;

2. Шахсе, ки даромади дар қисми 1 ҳамин модда пешби­нишударо пардохт менамояд, барои ситонидан ва ба буҷет гузаро­нидани андоз ҷавобгар мебошад. Агар маблағи андоз сари вақт ба буҷет гузаронида нашавад, шахси даромадпардохткунанда ўҳдадор аст маблағи андози нигоҳдоштанашуда ва ба буҷет гузаро­ниданашударо, инчунин ҷаримаҳо ва фоизҳои дахл­дорро аз ҳисоби худ ба буҷет гузаронад.

Муроҷиаткунада чунин мешуморад, ки қисмҳои 1 ва 2 мод­да­ҳои 125 Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷи­кистон, ки санадҳои Кумитаи андози назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои судии суд­ҳои иқтисодӣ ба онҳо асос ёфтаанд, ба му­қаррароти моддаи 12 ва 45 Консти­­тутсияи (Сарқонуни) Ҷум­ҳурии Тоҷикистон мувофиқ нестанд. Зеро дар ин моддаҳо давлат озодии фаъолияти иқтисодӣ ва соҳибкорӣ, баробарӣ ва ҳифзи ҳуқуқи ҳамаи намудҳои моликият, аз ҷумла моли­кияти ҳусусиро кафолат дода, пардохти андоз ва боҷҳо вазифаи ҳар як шахс муайян кардааст.

Ҳамчунин, аз меъёрҳои қисмҳои моддаи зикргардида бар­намеояд, ки андоз­супоранда- резидент, ки аз тарафи давлат барои боз­доштан ва пардохтани андоз масъул карда шудааст, бояд бо кадом роҳ дар бораи хариду фуруши нисбати ў ҷой дошта хабар ёбад. Ин дар ҳо­латест, ки андоз­супоранда- резидент ҳан­гоми хариду фуруши (бегона намудани) ҳиссаи ба норезидентҳо мансуб будаи ҷамъият хабардор кар­да намешавад, дар худи хариду фуруш иштирок намекунад ва мута­носибан ба фуру-шанда даромаде пардоз намекунад, ки аз ҳамон андоз боздошта шавад.

Бо ин назардошт, намояндаи ҶДММ «Кайсун Майнинг Кор­порейшн» чунин мешуморад, ки қисмҳои 1 ва 2 моддаи 125 Кодек­си андози Ҷумҳурии Тоҷикистон ба талаботи моддаи 12 ва 45 Консти­тутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолифат доранд, зеро ҳолатҳо дар онҳо танзимгардида бар хилофи принсипҳои андозбандӣ буда, ҳуқуқ ва манфиати ширкатро ҳамчун резеденти Ҷум­ҳурии Тоҷи­кистон поймол мекунад.

Бинобар ин, намояндаи ширкат аз Суди конститутсионӣ талаб мена­­­мояд, ки дар асоси дархости ў мурофиаи судии конститутсионӣ оғоз намуда, мувофиқати қисмҳои 1 ва 2 моддаи 125 Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба моддаҳои 12 ва 45 Конститутсияи (Сар­қонуни) Ҷум­ҳурии Тоҷикистон муайян карда шавад.

Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон дархости пеш­ни­ҳод­шуда ва маводи ба он замимагардидаро бо назардошти амалияи мав­ҷудаи андозбандӣ мавриди бар­расӣ қарор дода, қайд менамояд, ки ҶДММ «Кайсун Майнинг Кор­по­рейшн» ҳамчун шахси ҳуқуқӣ агарчӣ субъекти муроҷиат ба Суди конститутсионӣ маҳсуб ёбад ва талаби дар дархост омадаи ў шаклан мавзўи баррасии Суди конс­ти­тутсионӣ бо­шад ҳам, аммо дар масъалаи гузошташудаи муроҷиат­кунанда, яъне муво­фиқати қис­мҳои 1 ва 2 моддаи 125 Кодекси андози Ҷум­ҳурии Тоҷи­кистон ба моддаҳои 12 ва 45 Конститутсияи (Сар­қонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон номуайяние дида намешавад, ки он оғоз намудани муро­фиаи судии конс­титутсионӣ ва санҷиши кон­сти­тут­сиониро тақозо на­мояд.

Зеро меъёрҳои қисмҳои 1 ва 2 моддаи 125. Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон на меъёрҳои маҳдудкунандаи ҳуқуқу манфиат ё манъкунии фаъолияти озо­ди иқтисодӣ пешбининамудаи Конститутсия нисбати агентҳои андоз, балки тартиби муқаррарнамудаи давлат мебошад, ки аз тарафи агентҳои андоз ситонидан ва манбаҳои пардохти андозро муайян менамоянд. Яъне дар меъёрҳои зикршуда аниқ номбар шудани агент­ҳои андоз, манбаи пардохт, масъулияти агентҳои андоз барои ба буҷет гузаро­нидани андоз ва дар сурати сари вақт ба буҷет напардотани андоз пешбинӣ шудани ҷаримаҳо ва фоизҳои дахлдор масъалаҳое мебошанд, ки онҳо муайян ва ошкоро буда, ба муқаррроти моддаи 45 Конститутсия, ки тибқи он: «Додани андоз ва пардохтҳо, қи қонун муайян кардааст, вазифаи ҳар кас мебошад» тавъам мебошанд. Онҳо, инчунин ба фаъо­лияти озоди иқтисодии субъектони бозор ва агент­ҳои андоз монеа ва маҳдудият эҷод намекунанд.

Ҳамчунин, меъёрҳои қисмҳои 1 ва 2 моддаи 125 хусусияти умумӣ ва васеи нисбати ҳама агентҳои андоз татбиқшаванда доранд ва онҳоро нис­­бати як ҳолати мушаххас ва фаъолияти агенти дахлдори андоз маъ­нидод ва татбиқ кардан, мазмуни маҳдуд фаҳмидани муқар­рароти қисмҳои зикр­шудаи моддаи 125 Кодекси андозро дошта, ба татбиқ ва амалия ноду­русти меъёрҳои зикршуда бурда мерасонад.

Ваҷҳҳои муроҷиаткунанда дар хусуси он, ки меъёр­ҳои қисм­ҳои 1 ва 2 моддаи 125 Кодекси андоз андоз­супоранда – рези­денти барои пар­дохтани андоз масъулро дар бораи хариду фуруши нисбати саҳмияҳои ў ҷой дошта хабардор намесозанд, андоз­супоранда- резидент ҳангоми хариду фуруши (бегона намудани) ҳиссаи ба норезидентҳо мансуб будаи ҷамъият хабардор намешавад, дар худи хариду фуруш иштирок намекунад ва мута­носибан ба фурушанда даро­маде пардоз намекунад, ки аз ҳамон андоз боздошта шавад, хусусияти субъективӣ ва техникӣ дошта, на фактҳои ҳуқуқӣ, балки андешаҳои муроҷиаткунанда мебошанд, ки исботро талаб намекунанд. Онҳо тибқи тар­тиби муқаррарнамудаи қонунгузории мурофиаи иқтисодӣ мета­вонанд дар якҷоягӣ бо дигар далелҳо мавзўи баррасии мурофиаи судии иқти­содӣ бошанд.

Аз тарафи дигар, онҳо ваҷҳҳое мебошанд, ки дар асоси онҳо дар бо­раи номувофиқатии қисмҳои 1 ва 2 моддаи 125 Кодекси андоз ба мод­даҳои зикршудаи Конститутсия хулоса кардан мантиқ надорад.

Ҳамин тариқ, қисмҳои 1 ва 2 моддаи 125 Кодекси андози Ҷум­­ҳурии Тоҷикистон мавриди баҳс қарордодаи муроҷиатку­нанда худ ба худ ва дар маҷмўъ бо дигар меъёрҳо ва муқар­рароти қонунгузории андоз ҳуқуқу манфиатҳои ҶДММ «Кай­сун Майнинг Корпорейшн»-ро маҳдуд ва поймол намекунанд ва аз ин рў, барои баррасӣ намудани ин дархост дар мурофиаи судии конститутсионӣ асос мавҷуд нест.

Бинобар ин, Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо назардошти ҳолатҳои зикршуда оғоз намудани мурофиаи судии консти­тутсиониро оид ба дархости Ҷамъияти дорои масъу­лияти маҳдуд «Кай­сун Майнинг Корпорейшн» дар хусуси муайян намудани мутобиқати қисмҳои 1 ва 2 моддаи 125 Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон ба моддаҳои 12 ва 45 Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон бинобар набудани асос барои баррасии пар­ванда дар Суди консти­тутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон рад менамояд.

Бо назардошти ҳолатҳои зикршуда, тибқи талаботи мод­даҳои 34, 40, 41, 43, 44, 45, 55 ва 56 Қонуни конститутсионии Ҷум­ҳурии Тоҷикистон «Дар бораи Суди конститутсионии Ҷум­ҳурии Тоҷикистон» Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷи­кистон,

т а ъ и н к а р д:

1. Оғоз намудани мурофиаи судии конститутсионӣ оид ба дар­хости Ҷамъияти дорои масъулияти маҳдуд «Кайсун Майнинг Корпорейшн» дар хусуси муайян намудани мутобиқати қисмҳои 1 ва 2 моддаи 125 Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷи­кистон ба моддаҳои 12 ва 45 Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷум­ҳурии Тоҷикистон бинобар набудани асос барои баррасии парванда дар Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон рад карда шавад.

2. Таъинот қатъӣ буда, нисбати он шикоят овардан мумкин нест.

3. Таъиноти мазкур дар Ахбори Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикисион нашр карда шавад.

Раиси

Суди конститутсионии

Ҷумҳурии Тоҷикистон М. Маҳмудзода

Судя-котиби

Суди конститутсионии

Ҷумҳурии Тоҷикистон К. Каримов