Дар бораи рад намудани огози мурофиаи судии конститутсиони оид ба дархости директори Корхонаи дорои масъулияташ махдуди «Автомотосервис ва савдои ба номи Вайс» Табаров В
Т А Ъ И Н О Т И
СУДИ КОНСТИТУТСИОНИИ
ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
дар бораи рад намудани оғози мурофиаи судии конститутсионӣ оид ба дархости директори Корхонаи дорои масъулияташ маҳдуди «Автомотосервис ва савдои ба номи Вайс» Табаров В. «Дар хусуси муайян намудани мутобиқати моддаи 223 Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон ба моддаи 32 Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон»
ш. Душанбе 16 сентябри соли 2013
Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳайати раисикунанда – Раиси Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон Маҳмудов М.А., судя-котиб Каримов К.М., судяҳо Абдуллоев А.А., Абдуллоев Л.И., Гулзорова М.М. ва Зоиров Ш.Ю.,
бо иштироки котиби маҷлиси судӣ Фирдавсова Г.,
дар маҷлиси судии Суди конститутсионӣ гузориши судяҳо Абдуллоев Л.И. ва Гулзорова М.М.-ро дар бораи дархости директори Корхонаи дорои масъулияташ маҳдуди «Автомотосервис ва савдои ба номи Вайс» Табаров В. «Дар хусуси муайян намудани мутобиқати моддаи 223 Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон ба моддаи 32 Конститутсияи (Сарқонуни) ҶумҳурииТочикистон» шунида,
м у а й я н к а р д:
Директори Корхонаи дорои масъулияташ маҳдуди «Ав-томотосервис ва савдои ба номи Вайс» (минбаъд – КДММ) Табаров В. бо дархост ба Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон муроҷиат намуда, дар он қайд менамояд, ки Корхонаи мазкур дар асоси санади давлатӣ аз 12 сентябри соли 1994 тавассути Кумитаи давлатии сармоягузорӣ ва идораи амволи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон собиқ корхонаи СТО-8 шаҳри Душанберо ба маблағи 548 803 ҳазор рубл харидорӣ намуда, соҳибмулки он гардидааст.
Ҳамчунин, як қисми корхонаи СТО-8, яъне сехи «Запорожетс»-ро моҳи декабри соли 1995 ба маблағи 3211,8 ҳазор рубл шаҳрванд Назаров З.Ю. харидорӣ намуда буд.
Ҳамон сол ў ҳамчун соҳибмулк як қисми иншооти эстакада ва коммуникатсияро бо қитъаи заминаш ба Назаров З.Ю. ба иҷора додааст, ки Назаров З.Ю. баъдан бо роҳи сохтакории хуҷҷатҳо объекти ба ў ба иҷора додашударо ба воситаи нотариуси давлатӣ аз номи КДММ ба номи худаш гузаронида, ройгон азони худ намудааст.
Барои беэътибор донистани асноди мақомоти идораи давлатӣ ў ба аризаи даъвогӣ ба суди иқтисодии шаҳри Душанбе муроҷиат кардааст, ки суд моддаи 223 Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистонро дастрас намуда, бинобар гузаштани муҳлати умумии се солаи даъво аризаи ўро қонеъ накарда, рад намудааст.
Ба андешаи муроҷиаткунанда ба муқаррароти банди «г» моддаи 231 Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки тибқи он «талаботи молик ё дигар соҳиби амвол оид ба рафъи ҳамагуна вайронкунии ҳуқуқи ў, ҳар чанд ин вайронкуниҳо бо маҳрум кардан аз соҳибият алоқаманд намебошанд» ва «д» моддаи 231 Кодекси гражданӣ, ки тибқи он «талаботи молик ё дигар ашхос дар бораи беэътибор донистани асноди мақомоти идораи давлатӣ ва ҳокимияти маҳаллӣ, ки ҳуқуқи ашхоси зикршударо ба соҳибият истифода ва ихтиёридории амволи марбути онҳо вайрон мекунад», муҳлати даъво татбиқ намегардад.
Муроҷиаткунанда, инчунин қайд менамояд, ки тибқи талаботи моддаи 325 Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон «молик метавонад рафъи ҳама гуна вайронкуниҳои ҳуқуқашро талаб намояд, ҳарчанд ин вайронкуниҳо ба маҳрум кардан аз ҳуқуқи соҳибӣ алоқаманд намебошанд».
Суди иқтисодӣ муқаррароти пешбининамудаи моддаи 223 Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистонро дастрас намуда, бо қарори худ ҳуқуқи конститутсионии ўро ба моликият бекор ва маҳдуд намудааст, ки ин қарори ў ба муқаррароти моддаи 17 Эъломияи умумии ҳуқуқи башар аз 10 декабри соли 1948, ки тибқи он «ҳар як инсон ҳақ дорад амволро чи шахсан ва чи якҷоя ба дигарон ихтиёрдорӣ намояд ва ҳеҷ касс набояд аз амволи худ худсарона маҳрум кард шавад» ва моддаи 32 Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки тибқи он «ҳар кас ҳақ дорад соҳиби моликият ва мерос бошад ва ҳеҷ кас ҳақ надорад ҳуқуқи шахсро ба моликият бекор ва маҳдуд намояд», мувофиқ нест.
Бо ҳамин, даъвои миёни ў ва Назаров З.Ю. 18 сол боз идома дошта, ў чунин андеша дорад, ки моддаи 223 Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи конститутсионии ўро ба моликият – як қисми иншооти эстакада ва коммуникатсия бо қитъаи заминаш – дағалона вайрон намудааст.
Аз ин рў, Табаров В. аз Суди конститутсионӣ талаб менамоянд, ки дар асоси дархости ў мурофиаи судии конститутсионӣ оғоз намуда, мутобиқати моддаи 223 Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон ба моддаи 32 Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон» муайян карда шавад.
Суди конститутсионӣ дархости пешниҳодшударо ҳаматарафа мавриди баррасӣ қарор дода, қайд менамояд, ки директори Корхонаи дорои масъулияти маҳдуд «Автомотосервис ва савдои ба номи Вайс» агарчи субъекти муроҷиат ба Суди конститутсионӣ маҳсуб ёбад ҳам, аммо дар талаби гузоштаи ў дар масъалаи мутобиқати моддаи 223 Кодекси граждании ҶумҳурииТоҷикистон ба моддаи 32 Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон номуайяние дида намешавад, ки он барои оғоз намудани мурофиаи судии конститутсионӣ ва санҷиши конститутсионӣ асос гардад. Зеро моддаи 223 Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон меъёри мурофиавӣ буда, дар он масъалаи муҳлати даъво ба таври умумӣ нисбат ба ҳифзи ҳама гуна ҳуқуқи вайроншуда ва аз тарафи суд баррасӣ намудани муҳлати даъво мавриди танзим қарор дода шуда, он ба меъёри императивии пешбининамудаи моддаи 32 Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бараи моликият бевосита алоқамандии мавзўӣ надорад ва предмети муқоисаи байни моддаҳои зикрёфта шуда наметавонад.
Ба ғайр аз ин, дар дархост далелҳои мушаххас ва асосҳои амалию назариявӣ оид ба номутобиқатии моддаи 223 Кодекси гражданӣ ба Конститутсия мушаххас пешниҳод нагардидаанд, яъне маълум нест, ки номутобиқатии моддаи зикршуда ба моддаи 32 Конститутсия маҳз дар чӣ ифода меёбад.
Аз ин ҷиҳат, дархост аз рўи шаклу мазмун ва шакл ба талаботи моддаи 40 Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон» низ тавъам нест.
Аз ҷониби дигар, масъалаи асоснокӣ, қонунӣ ва дурустии татбиқи санади меъёрии ҳуқуқӣ, ки онҳо метавонанд дар зинаҳои болоии судӣ мавриди таҳлил, баррасӣ ва баровардани қарори дахлдори судӣ қарор гиранд, наметавонад бо асосҳои пешбининамудаи Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон» мавзўи баррасии Суди конститутсионӣ бошад.
Баъдан, норозигӣ ва шикояти муроҷиаткунанда аз рўи санадҳои гуногуни судии судҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, мувофиқан ба салоҳияти зинаҳои болоии судҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон мансуб мебошад.
Ҳамчунин, баррасии масъалаи мазкур бинобар мансуб буданаш ба салоҳияти судҳои иқтисодӣ ва Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 23 феврали соли 2010 бо мактуби 273/1-01 аз ҷониби Суди конститутсионӣ ба Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон фиристода шудааст.
Вобаста ба ҳолати зикршуда, оғоз намудани мурофиаи судии конститутсионӣ аз рўи дархости Табаров В. бинобар ба салоҳияти Суди конститутсионӣ дахл надоштан ва аз рўи шаклу мазмун низ мувофиқ набудан ба талаботи моддаи 40 Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи Суди конситутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон» рад карда мешавад.
Бо назардошти ҳолатҳои зикршуда, тибқи талаботи моддаҳои 14, 37, 41, 42 ва 47 Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон» Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон
т а ъ и н к а р д:
1. Оғоз намудани мурофиаи судии конститутсионӣ оид ба дархости директори Корхонаи дорои масъулияташ маҳдуди «Автомотосервис ва савдои ба номи Вайс» Табаров В. «Дар хусуси муайян намудани мутобиқати моддаи 223 Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон ба моддаи 32 Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон» бинобар ба салоҳияти Суди конститутсионӣ маҳсуб набуданаш ва аз рўи шаклу мазмун низ мувофиқ набудан ба талаботи моддаи 40 Қонуни конститутсионӣ «Дар бораи Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон» рад карда шавад.
2. Таъинот қатъӣ буда, нисбати он шикоят овардан мумкин нест.
3. Таъиноти мазкур дар Ахбори Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон нашр карда шавад.
Раиси
Суди конститутсионии
Ҷумҳурии Тоҷикистон М. Маҳмудов
Судя-котиби
Суди конститутсионии
Ҷумҳурии Тоҷикистон К. Каримов
